Tabii — memnuniyetle yardımcı olurum! Önce bir şey sorayım: ilgilendiğin metni paylaşır mısın? Metni görmeden genel olarak “başlık” ile “konu” arasındaki farkı, nasıl çıkarılacağını ve nasıl iyi bir başlık yazılacağını adım adım anlatayım. Metni paylaşırsan birlikte başlık da oluştururuz.
Başlık ile konu arasındaki fark
- Başlık: Metnin dikkat çeken, kısa ve öz cümlesi veya kelime grubudur. Okuyucunun ilgisini çeker, metnin ne hakkında olduğunu özetler.
- Konu (veya ana konu): Metnin genel alanı veya ele aldığı temel meseledir. Genelde tek kelime veya kısa bir ifade olur (ör. “çevre kirliliği”, “arkadaşlık”, “cumhuriyet”).
- Ana fikir (özet cümle): Metnin vermek istediği temel mesaj veya yargıdır. Konudan daha spesifiktir.
İpucu:
Başlık kısa ve etkileyici olmalı; konu ise kısa bir kelime veya kısa ifade şeklinde düşünülür. Önce konuyu, sonra ana fikri bulmaya çalışın.
Adım adım nasıl belirlenir
1. Metni baştan sona dikkatle oku. Bilmediğin kelimeler varsa anlamını sor veya sözlükten bak.
2. Önemli tekrar eden kelimeleri ve olayları işaretle (kim, ne, nerede, ne zaman, neden, nasıl).
3. Metnin “kime ne söylemek istediğini” bir cümleye sığdır. Bu, ana fikirdir.
4. Ana fikri kısaltarak ve çarpıcı kelimeler kullanarak başlık oluştur. Başlık genelde 2–7 kelime arasında iyi olur.
5. Başlığın metnin tonuna (bilgilendirici, duygusal, sorgulayıcı) uygun olmasına dikkat et.
Örnek:
Örnek metin: “Her sabah okula bisikletle gidiyorum. Bu sayede hem spor yapıyorum hem de havayı kirletmiyorum.”
- Konu: Ulaşım / çevre
- Ana fikir: Bisikletle okula gitmek hem sağlıklı hem çevre dostudur.
- Başlık önerileri: “Bisikletle Okula”, “Sağlıklı ve Çevreci Yolculuk”
Başlık türleri (kısa açıklamalar)
- Bilgilendirici başlık: Metnin ne hakkında olduğunu düz bir şekilde söyler. (Örn. “Su Döngüsü”)
- Duygusal/Çekici başlık: Okuyucunun merakını uyandırır. (Örn. “Gökyüzünü Kurtaran Ağaç”)
- Soru şeklinde başlık: Okuyucuyu düşündürür. (Örn. “Neden Daha Çok Bisiklete Binmeliyiz?”)
İpucu:
Okuyucunun ilgisini çekmek için başlığa güçlü bir fiil veya duygusal bir kelime ekleyebilirsin: “kurtarır”, “keşfet”, “sırları”.
Yaygın hatalar
Yaygın Hata:
Metnin ilk cümlesini aynen başlık yapmak — bazen işe yarar ama çoğunlukla başlık daha kısa ve etkileyici olmalı, metnin tamamını yansıtmıyor olabilir.
Yaygın Hata:
Konuyla ana fikri karıştırmak — konu genellikle tek kelimeyken ana fikir bir cümledir. Başlık ana fikirden ilham alır, konuyu yalnızca söylerse yetersiz kalabilir.
Nasıl yardım edebilirim şimdi?
- Metnini gönder, birlikte başlık ve konu belirleyip birkaç başlık alternatifi üretelim.
- İstersen farklı okur grupları (çocuk, genç, yetişkin) için uygun başlıklar da hazırlayabilirim.
🤔 İlgili Sorular:- Bu bilgi gerçek hayatta ne işime yarayacak?
- Metnimi paylaşırsam başlık ve kısa açıklama hazırlayabilir misin?
- Başlık yazarken hangi kelimelerden kaçınmalıyım?